के हिन्दु, के बौद्ध सबै धर्मावलम्विको विश्वासको गन्तब्य हो लुम्विनी । त्यसो त यी दुई बाहेक अन्य धर्म मान्नेहरुका लागी पनि लुम्विनी सुनौलो गन्तब्य हो । गौतमवुद्धको जन्मस्थल भएकाले लुम्विनी विश्वभर चर्चित छ । कुनै सिजन विशेष भन्दा पनि लुम्विनीमा हरमहिना पर्यटकको भीड लाग्ने गर्छ ।
लुम्विनीको पवित्रता र शुन्दरतालाई जति ब्याख्या गरेपनि शाब्दिक रुपमा अपुरो हुन्छ । कपिलवस्तु वाट नवलपरासीको देवदह जाँदै गर्दा यो बगैंचामा मायादेवीले सिद्धार्थ गौतमलाई जन्म दिएकी थिईन । सिद्धार्थ गौतम जन्मेको स्थान अहिले पनि मायादेवीको मन्दिरमा जस्ताको तस्तै देख्न सकिन्छ ।
बुद्ध जन्मेको स्थान मायादेवीको मन्दिरभित्र फोटो खिच्न निषेध गरिएकाले सो तस्विर पस्किने अभिलाषा भने अधुरै रह्यो । लुम्विनीको मायादेवी मन्दिर प्रवेश गर्दागर्दैको वाटर क्यानल र त्यससँगैको शान्तिदीप लुम्विनिको आकर्षणका केन्द्रमध्येमा पर्छन् । यहाँको मुख्य आकर्षण या अभिलाषाको केन्द्र भने मायादेवीको मन्दिर र अशोक स्तम्भ हुन । वुद्धको जन्मस्थल पत्ता लागेपछि राजा अशोकले स्थापना गरेको अशोक स्तम्भ मायादेवीको मन्दिरसँगै देख्न सकिन्छ ।
प्राकृतिक रुपमा देखिएको सुन्दरता र त्यहाँ जाने पर्यटकका शान्तीपुर्ण क्रियाकलापले जो कसैको मनमा चरम शान्तिको आभाष हुन्छ । चिन सरकारले बनाईदिएको बेबी बुद्ध लगायतका विभीन्न देशले बनाएका विहार र गुम्वाहरु यहाँका आकर्षणका केन्द्र हुन । सेल्फी खिच्दै गरेका पर्यटक या पिपलको रुखमुनि बसेर प्रार्थना गर्दै गरेका बौद्ध धर्मावलम्विहरुका क्रियाकलापले लुम्विनी पुग्नेहरुका लागी अझै रोचकता थपिरहेको थियो । रंगिन ध्वजापताका र अन्यत्र कतै नदेखेको भौतिक निर्माणको आकर्षण ब्याख्या गरिसाध्य छैन । पंतिकार पुग्दा यस्तो थियो लुम्विनी । (हेर्नुहेस फोटोमा)